Bone Marrow Diseases ရိုးတြင္းျခင္ဆီ ေရာဂါမ်ား

Thu, Aug 16, 2012 at 1:29 PM
ကၽြန္ေတာ့ နာမည္က (႕႕႕႕႕) ပါ။ အသက္က ၃ဝ ပါ။ လက္ရွိ (႕႕႕႕႕) မွာေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ ရုိးတြင္းျခင္ဆီ နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း စုံလင္စြာသိခ်င္လို႔ပါခင္ဗ်ာ။

ရိုးတြင္းျခင္ဆီဆိုတာ အရိုးထဲက အရိုးပြကိုေခၚတယ္။ အရိုးတိုင္းမွာေတာ့မရွိပါ။ Sternum ရင္ညြန္႔ရိုး၊ Pelvis တင္ပါးဆံုရိုး၊ Femur ေပါင္ရိုး ေတြမွာရွိတယ္။ သူ႔ထဲမွာ ကေန႔ ေဆးပညာမွာ ေခတ္စားလာတဲ့ Stem cells (စတင္မ္-ဆဲလ္) ဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ အမွန္က မရင့္က်က္ေသးတဲ့ Immature cells (ဆဲလ္) ေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကေန ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ နဲ႔ ေသြးမံႈေတြ ျဖစ္လာရတယ္။

ရိုးတြင္းျခင္ဆီမွာ ေရာဂါရရင္ အဲဒါေတြျဖစ္လာမွာကို နည္းေစး၊ မွားေစတယ္။ Leukemia ဆိုတာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြ ျဖစ္လာတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္တယ္။ Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ေသြးျဖဴဥေတြ မထုတ္ႏိုင္ဘူး။ Lymphoma (လင္ဖိုးမား) ကင္ဆာျဖစ္ရင္လဲ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကိုျပန္႔လာမယ္။ Genetic makeup မ်ိဳးဗီဇ နဲ႔ Environmental factors ပတ္ဝန္းက်င္ သက္ေရာက္မႈေတြကေနလဲ ရိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။

တမ်ိဳးမ်ိဳးကို လိုတာထက္ပိုထုတ္ေနရင္ က်န္တာေတြထုတ္တာကို နည္းေစမယ္။ တည္ေနႏိုင္ေအာင္ေထာက္ကူရတဲ့ (တစ္ရွဴး) ေတြက ပိုမ်ားမ်ားျဖစ္ေနရင္ (ဆဲလ္) အေရအတြက္နဲ႔ ပံုသဏၭာန္ေျပာင္းေစမယ္။ (ဆဲလ္) ေတြ သက္တမ္း ကုန္တာ ေနာက္က်ရင္လဲ မ်ားေနမယ္။ ေသတာျမန္တာလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္နည္းေနရင္လဲ Microcytic anemia ေရာဂါရေစမယ္။ တျခားေနရာကေရာဂါေတြ သူ႔ဆီကူးလာရင္လဲ သု႔အလုပ္ထိခိုက္တဲ့ေရာဂါရေစတယ္။

• Leukemia အေၾကာင္းရးျပီးျဖစ္ပါတယ္။
• Myeloproliferative disorders (MPD) ဆိုတာက အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ သက္တမ္းႏုေသးတဲ့ (ဆဲလ္) ေတြ ပိုထုတ္ေပးေနတယ္။ ေသြးျဖဴဥ ၅ မ်ိဳးထဲက တမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေသြးနီဥ နဲ႔ ေသြးမံႈကဲျပီးျဖစ္လာမယ္။ မရင့္ေသးရင္ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန မထြက္လို႔ အထဲမွာ ရင့္မွည့္မႈမတူတာေတြ ေရာေထြးေနမယ္။
• Myelodysplastic Syndrome (MDS) ဆိုတာကလဲ အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ (ဆဲလ္) ထုတ္လုပ္မႈ မူမမွန္တာ ျဖစ္ေနတယ္။ အေရအတြက္နည္းလို႔ ေသြးအားနည္းမယ္။ ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္မယ္။ ေသြးထြက္လြယ္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Acute myeloid leukemia ဆိုတာျဖစ္လာေစတယ္။
• Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါဆိုတာ ေသြးနီဥျဖစ္လာေစမဲ့ Stem cell ေတြ ထုတ္ေပးတာ နည္းလို႔ျဖစ္လာတယ္။ Benzene (ဘင္ဇင္း)၊ Radiation ဓါတ္ေရာင္ျခည္ နဲ႔ တခ်ိဳ႕ ေဆးဝါး ေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ Fanconi's anemia လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Human parvovirus ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Plasma cell disorders ဆိုတာ B Lymphocyte နဲ႔ သူ႔ Antibody protein ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။

ရိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါ လကၡဏာေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Fever ဖ်ား၊
• Weakness, fatigue, and pallor due to anemia အားယုတ္၊ ေသြးအားနည္း၊ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္၊
• Weight loss ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်၊
• Swollen lymph nodes, liver, spleen, kidneys, and testicles တက္စိ၊ ေဘလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ က်ား-အစိေတြ ၾကီးလာ၊
• Bleeding and bruising ေသြးယို၊ ေသြးျခည္ဥ၊
• Night sweats ညေခြ်းထြက္၊
• Bone and joint pain အရိုး၊ အဆစ္ေတြနာ၊
• Frequent infections ေရာဂါပိုးခဏခဏဝင္၊
• Headaches, vomiting, confusion, and seizures ဦးေႏွာက္မွာ သက္ေရာက္ရင္ ေခါင္းကိုက္၊ အန္၊ စိတ္ရႈတ္ေထြး၊ တက္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။

Tests စစ္ေဆးနည္းေတြ -
• Complete blood count (CBC) and differential ေသြးစစ္ရမယ္။
• Bone marrow aspiration/biopsy လုပ္မယ္။
• Flow Cytometry စမ္းသပ္နည္းလုပ္မယ္။
• Genetic Tests မ်ိဳးဗီဇစစ္ႏိုင္တယ္။
• Lumbar puncture ခါးရိုးဆစ္ကအရည္ေဖါက္စစ္မယ္။
• X-rays ဓါတ္မွန္ရိုက္မယ္။

Treatment ဘယ္လိုကုသမလဲ
ကာကြယ္လို႔မရပါ။ ကုသနည္းေတြမွာ Medicines ေဆးဝါး၊ Blood transfusions ေသြးသြင္းတာလုပ္တယ္။ တျခား ကုသနည္းေတြနဲ႔ မသက္သာရင္ Bone marrow transplant ရိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုးနည္းေတြ သံုးရတယ္။ Leukemias ျဖစ္ရင္ Chemotherapy or Radiation နည္းေတြနဲ႔ကုသတယ္။ Acute leukemia ကို တခါတေလ ကုလို႔ ရတယ္။

• Leukemia (လူကီးမီးယား) ေသြးကင္ဆာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/02/leukemia.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၇-၈-၂ဝ၁၂